[25] M. Vasalis

(13.2.1908 -16.10.1998)

De oude kustlijn

Begin maart verscheen een bijzondere dichtbundel: De oude kustlijn van M. Vasalis (1909-1998). Bijzonder, omdat Vasalis sinds 1954 (Vergezichten en gezichten), op enkele gedichten in Tirade na, geen poëzie meer publiceerde. Er werd dan ook reikhalzend uitgekeken naar nieuwe poëzie van Vasalis. In de jaren voor haar dood werkte Vasalis aan deze uitgave, het werk werd door haar kinderen voltooid. De oude kustlijn is géén overzicht van de poëzie die Vasalis na Vergezichten en gezichten schreef: de bundel omvat haar hele dichtersleven. We lezen dus, in chronologische volgorde, zowel de jeugdpoëzie van de dichteres als de gedichten die ze op hoge leeftijd schreef. De bundel wordt naar het einde toe interessanter, omdat de dichteres haar dood ziet naderen, en daarvan verslag doet. De oude kustlijn is een welkome aanvulling op de klassiek geworden bundels, die Vasalis in de jaren veertig en vijftig publiceerde; maar die we inmiddels wel wat al te goed kenden.

De gedichten over (de dood van) haar moeder maken de meeste indruk. In het titelloze gedicht, dat begint met de regel Is het vandaag of gistren, vraagt mijn moeder, beschrijft ze haar dementerende moeder als een dierbare sneeuwwitte astronaut/zo ver al van de aarde weggedreven. Dit beeld wordt indringender, naarmate je verder leest in de bundel, over de zorgzaamheid en de kracht van diezelfde moeder. Vasalis beschrijft haar moeder vol mededogen, vol liefde, in termen, die, als we de kritieken in de Volkskrant en NRC/Handelsblad mogen geloven, in de hedendaagse poëzie not done zijn:

Waarom huilde je zo plotseling
zo kort en zo verschrikkelijk
mijn witte moeder.
En schudde je, toen ik het vroeg
alleen maar troosteloos je hoofd.

(zonder titel)

Maar nergens wordt het sentiment drakerig. Niet alleen ...........

Leest u: HIER meer.

===

Uitgeverij: G.A. van Oorschot
ISBN: 9028209654
Datum bespreking: 11-04-2002

===











M. Vasalis. Portret gemaakt door: Anne van Herreweghen.

Voor meer schrijversportretten van Anne van Herreweghen zie: HIER.

De koningen zijn koningen gebleven,
ik heb hun tronen weggenomen;
de slaven bleven slaven,
ik nam de ketens af.
Des avonds zijn zij weggetrokken.
Zo konden zij niet in mij wonen.

Wie schrijden kon schreed,
trots en bemind tot op het laatste ogenblik;
wie strompelen moest strompelde,
dieper bemind en tot het eind toe ondersteund.
Het laatst verdween, gezogen door de sluis der poorten,
een draaikolk paarden, met een zwiep der staarten,
en toen het stof was neergezegen
en ook het laatste gruis geruis,
hoorde ik alleen mijn hart nog slaan,
als zocht het kloppende hen in te halen,
maar 't hart kon ik niet laten gaan.
In 't duister zag ik toen de poort verdwijnen,
de hoge wallen krulden terug als blaadren
en 'k stond alleen zoals een stamper doet.

Kom! Lopende op blote voeten …

(M. Vasalis,
uit: Vergezichten en gezichten, 1954)

===
Leest u: HIER meer.

===

Appelboompjes

Op een recht, zwart kousenbeen,
dunne rokjes opgeheven,
dansend in de vroege regen
en de tuin voor zich alleen,

staan twee jonge appelbomen,
’t witte bloed omhooggestegen,
vlinderhoofden wijd omgeven
door hun allereerste dromen.

Met hun smalle voet in ’t gras,
ingetogener en lomer
staan zij later in de zomer
na te peinzen hoe het was.

Voller wordend met de dagen,
vastgegroeid in ’t ogenblik,
bestemd, mijn zustertjes, – als ik –
te wortlen, rijpen en vrucht te dragen.


===
M. Vasalis
Uit: Parken en woestijnen.
De vogel Phoenix. Vergezichten en gezichten.